Split payment to kolejne narzędzie do walki z uszczupleniami systemu VAT. Ta metoda płatności jest dla polskich podatników nowością. A jak wiemy, nowości wiążą się zwykle z krytyką, obawami, niewiedzą. Boimy się zmian, ale często warto się im przyjrzeć lepiej, zwłaszcza, jeśli mogą wnieść pozytywne zmiany do rozliczeń podatkowych uczciwych podatników.

Model ten został zaproponowany w Polsce w pierwotnej wersji projektu nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług w maju 2017 roku, a ostatecznie przyjęty przez Rząd 19 września br. Postęp prac był więc stosunkowo szybki. Pomimo różnorodnych reakcji i przede wszystkim fali niepokoju ze strony przedsiębiorców, należy dać nowemu systemowi rozliczeń szansę, tym bardziej, że jego stosowanie ma być dobrowolne.

Jakie są korzyści nowego modelu rozliczania podatku VAT?

Korzyści związanych z wprowadzeniem formy rozliczeń split payment jest kilka. Przede wszystkim system wyeliminuje sytuacje znikania podatników z zapłaconym kontrahentom, ale nieodprowadzonym do budżetu podatkiem VAT. Tak więc uczciwych podatników to nie zaboli. Z kolei dla władz skarbowych split payment będzie stanowił ułatwienie w procesie kontroli rozliczeń VAT. To, że VAT zapłacony kontrahentowi będzie odprowadzony do budżetu, stanie się pewne. Dziś to, że kontrahent zapłaci fakturę, nie oznacza, że podatek od widocznej na niej kwoty zostanie wpłacony do urzędu skarbowego.

Co więcej, podatnicy przystępujący do systemu split payment uzyskają od państwa szereg profitów. Ustawodawca wprowadza bowiem pewne udogodnienia jako zachętę do skorzystania z proponowanego mechanizmu. Podatnicy stosujący nową metodologię płatności nie powinni obawiać się próby posądzenia ich o udział w przestępczym procederze dotyczącym wyłudzeń VAT. Nowa procedura – jeśli z niej skorzystają – będzie więc miała dla nich charakter zabezpieczenia na wypadek nieświadomego udziału w transakcjach z oszustami, w przypadku gdy np. organ zakwestionowałby takiemu podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Podatnicy, zwłaszcza Ci działający w branżach wrażliwych, są szczególnie narażeni na takie nieuczciwe transakcje. Obecnie przedsiębiorcy z tych branż, chcąc zabezpieczyć się przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami kontroli fiskusa, bardzo wnikliwie weryfikują swoich kontrahentów, udowadniając tym samym swoją należytą staranność w doborze kontrahentów i zawieraniu transakcji handlowych. Częstokroć fiskus nie potwierdza dobrej wiary i należytej staranności po stronie podatnika i sprawa trafia na długie lata do sądów. W takim przypadku zastosowanie modelu split payment może spowodować uwolnienie podatnika od ryzyka posądzenia o udział w czynie przestępczym – podmiot dokonujący płatności poprzez zastosowanie tego mechanizmu zrzuca z siebie domniemanie winy.

Odstąpienie od egzekwowania solidarnej odpowiedzialność stosowanej w obrocie tzw. towarami wrażliwymi, od której organ odejdzie w sytuacji wdrożenia metody podzielonej płatności, to kolejny argument za przyjęciem tego modelu. Następne zachęty dotyczą niestosowania tzw. „sankcji podatkowej”, która wróciła do ustawy o podatku VAT od 2017 r. czy podwyższonych odsetek za zwłokę.

Niezmiernie istotnym – o ile nie decydującym – argumentem dla podatników, przemawiającym za podjęciem decyzji o wprowadzeniu mechanizmu podzielonej płatności, będzie przyśpieszenie zwrotu nadwyżki naliczonego VAT do 25 dni. Jeśli podatnik zawnioskuje o przekazanie tej nadwyżki na rachunek dedykowany mechanizmowi podzielonej płatności VAT, to organ podatkowy będzie zobowiązany do dokonania tego zwrotu w terminie 25 dni.

Bez wątpienia wykorzystywanie systemu rozliczeń wg metodologii split payment będzie rozwiązaniem pomocnym dla uczciwych, rzetelnych podatników, a zarazem przysłuży się zwalczaniu podmiotów uczestniczących w nieuczciwych transakcjach. Realizacja płatności zgodnie z nowym modelem będzie miała pozytywny wpływ na wzrost konkurencyjności uczciwych podatników i eliminację zagrożeń dla stabilności polskiej gospodarki.

Beata Złotek - specjalistka podatkowa w zakresie VAT. Posiada wieloletnie doświadczenie zawodowe w administracji podatkowej w zakresie prowadzenia postępowań podatkowych w podatku od towarów i usług wobec dużych podmiotów gospodarczych, w szczególności w zakresie opodatkowania usług kompleksowych i pomocniczych, faktur korygujących “in minus” oraz nieściągalnych wierzytelności. Absolwentka studiów podyplomowych z zakresu podatków i prawa podatkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.