Czy podwyżki na podatek od nieruchomości lekiem na słabszą sytuację finansową samorządów?

W 2020 r. wiele samorządów, które przez ostatnie lata nie podwyższały stawek podatkowych na podatek od nieruchomości, wprowadziło takie podwyżki. Jako przykłady można wskazać m.in. Jasło, Włocławek, Chojnice, które w latach 2014–2019 utrzymywały stałe stawki, które w roku 2020 skokowo wzrosły nawet o 10%. „Jest to jedna z trudniejszych decyzji, którą trzeba było podjąć. Niestety była ona konieczna, gdyż podatki, które w tej chwili płacimy, były uchwalane jeszcze 2012 roku. Przez siedem lat wskaźnik cen towarów i usług wzrósł o 4,5 proc., stąd też planując przyszłoroczny budżet miasta nie możemy nie uwzględnić tych danych, jeżeli chcemy realizować zaplanowane na przyszły rok inwestycje” – podkreśla Ryszard Pabian, burmistrz Jasła w wywiadzie dla portalu mojejasło.pl.

Wyższe stawki na podatku od nieruchomości w 2020 r. 

W 2019 roku GUS opublikował dane dotyczące wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2019 r. (Monitor Polski rok 2019 poz. 689), który w stosunku do I półrocza 2018 r. wyniósł 101,8 (wzrost cen o 1,8% proc.) Na tej podstawie stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych wzrosły również o 1,8% w 2020 roku w porównaniu do 2019 roku. 

Wysokości stawek podatków i opłat lokalnych ustala rada gminy w drodze uchwały, jednakże stawki określone przez radę gminy nie mogą być wyższe od tych ustalonych przez Ministra Finansów. W momencie, gdy rada gmina nie podejmie decyzji w sprawie nowych stawek podatków i opłat lokalnych, wówczas mają zastosowanie stawki obowiązujące w roku poprzednim- przypomina Łukasz Szatkowski – Dyrektor Działu Podatków w Inventage. – „Jednak warto zauważyć że gminy, które od kilku lat nie podniosły stawek na podatek od nieruchomości, zdecydowały się na ten krok dopiero w bieżącym roku, co jest skorelowane ze zmianami ustawowymi ograniczającymi wpływy samorządów z podatków dochodowych oraz z podwyżkami w sferze oświatowej, które nie zostały zabezpieczone w postaci dodatkowej subwencji oświatowej, jaką otrzymują samorządy z budżetu Państwa. Wzrost stawek podatkowych o 10% w skali roku jest mocno odczuwalny dla mieszkańców oraz przedsiębiorców. Jednak trudno się dziwić samorządom, że starają się załatać dziurę w swoich budżetach wywołaną działaniami Rządu. Trzeba też pamiętać, że większość samorządów nawet po tegorocznych podwyżkach stosuje stawki niższe, niż pozwalają na to przepisy”.

Samorządy terytorialne w kiepskiej kondycji

Podatek od nieruchomości jest jednym z największych źródeł dochodów własnych budżetu gmin, nic więc dziwnego, że gminy zdecydowały się podnieść stawki na podatek od nieruchomości w celu poprawy sytuacji finansowej. 

W serwisie samorządowym PAP.pl możemy znaleźć opinię eksperta – dr. Ryszard Krawczyk z Uniwersytetu Łódzkiego na temat słabnącej kondycji finansowej samorządów, który mówi cyt.: „nie dysponujemy jeszcze końcowymi danymi dotyczącymi wykonania budżetów za rok 2019, ale analizując tendencje występujące w gospodarce finansowej jednostek samorządu terytorialnego (JST) zauważmy, że w 2017 r. 10,8% JST wykonując budżet na koniec roku nie osiągnęło planowanego na koniec III  kwartału poziomu składnika średniej z art. 243 Ustawy o finansach publicznych (u.f.p.), na koniec 2018 r.  liczba JST nie wykonująca średniej z art. 243 wyniosła 11% i nic nie wskazuje, aby w 2019 roku było lepiej.

Jak wskazujeŁukasz Szatkowski – Dyrektor Działu Podatków w Inventage: Poza podwyżką stawek podatkowych samorządy równocześnie nasilają kontrole podatkowe przedsiębiorców sprawdzając m.in. deklarowane powierzchnie użytkowe budynków i wartość budowli, w celu uszczelnienia poboru podatku od nieruchomości Przewiduję, że w kolejnych latach ten trend będzie się nasilał, bowiem samorządy zaczęły szerzej wykorzystywać dostępne im narzędzia informatyczne i ortofotomapy w celu wytypowania podatków do skontrolowania. ” 

Preferencje podatkowe uderzają w budżet samorządów

Wielu ekspertów alarmuje o negatywnym wpływie nowych preferencji w podatkach dochodowych na finanse samorządów. W podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) od 1 sierpnia 2019 r. wprowadzona została ulga w opodatkowaniu przychodów z pracy dla osób, które nie ukończyły 26 roku życia. Kolejną obowiązującą preferencją podatkową jest obniżenie stawki podatku dochodowego PIT z 18% na 17%, z którego wg. prognoz Ministerstwa Finansów skorzysta ponad 25 milionów Polaków i będzie to jedno z najistotniejszych ułatwień w podatku dochodowym od wielu lat.

Zmniejszenie wpływu z tytułu podatku dochodowego PIT to dla samorządów duże wyzywanie finansowe, które mają przecież około 50-proc. udział we wpływach z tego podatku. Warto podkreślić, iż nie zmieniono dotychczasowej zasady gwarantującej samorządom połowę wpływów z PIT, ale po obniżce podatków pieniędzy liczonych w złotówkach będzie mniej. dr Ryszard Krawczyk, prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi, w wywiadzie dla serwisu PAP. pl. wskazał, że zmniejszenie stawki PIT będzie w różnym stopniu oddziaływać na lokalne budżety. „Są w Polsce gminy, gdzie PIT w ok. 50 proc. wpływa na wielkość dochodów. Te niewątpliwie odczują te zmiany bardzo mocno; podobnie gminy, które nie dysponują dochodami z CIT‑u” – przewiduje prezes RIO Łódź.

Dodatkowe zobowiązania finansowe

Samorządy terytorialne zmagają się ze wzrostem kosztów w oświacie, opiece zdrowotnej oraz gospodarowaniu odpadami. Ostatnia kwestia, która jest bardzo kłopotliwa dla samorządów, to sprawa wysokości opłat za gospodarowanie odpadami. Wiele gmin ma kłopoty z wyłonieniem odbierającego śmieci w pierwszym przetargu. Bywają sytuacje, że oferowana kwota za odbiór jest trzykrotnie wyższa, niż oszacowana przez ogłaszającego przetarg. Istnieje obawia, że w latach przyszłych samorządy będą miały problem z finansowaniem swoich zobowiązań, nie mówiąc już o planowanych inwestycjach.

Biuro prasowe Inventage

i^ http://samorzad.pap.pl/depesze/wiadomosci_centralne/195200/Ekspert-o-finansach–Opinia-Co-dalej-z-samorzadowymi-finansami-

ii^ http://samorzad.pap.pl/depesze/wiadomosci_centralne/195661/Ekspert-skutki-decyzji-z-ub‑r–JST-odczuja-w-latach-2021–2022