Wyniki kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w liczbach

Państwowa Inspekcja Pracy wydała sprawozdanie ze swojej działalności w 2018 roku. Z podsumowania wynika, iż w 2018r. miało miejsce 80,2 tys. kontroli, w wyniku których zlikwidowano bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia i życia u 63 tys. pracowników. 

Dla przypomnienia do głównych zadań PIP należy kontrola warunków pracy oraz przestrzegania prawa pracy przez pracodawców, w szczególności zasad przestrzegania BHP, przepisów dotyczących stosunku pracy, umów oraz wynagrodzeń i świadczeń pracowniczych. W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia, organy sprawdzające mają prawo w szczególności do:

• nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku, gdy naruszenie dotyczy przepisów i zasad BHP 
• nakazania wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników. 
• skierowania do innych prac pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych 
• nakazania wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń 
• nakazania wykonania badań i pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy 
• pracy w przypadku naruszenia trybu, metod, rodzaju lub częstotliwości wykonania tych badań i pomiarów lub konieczności stwierdzenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach; 
• nakazania ustalenia, w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku; 
• nakładania grzywien w drodze mandatów karnych i kierowania do sądów wniosków o ukaranie; 

Ponadto Główny Inspektor Pracy jest uprawniony do nadawania i cofania uprawnień rzeczoznawcy do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyniki kontroli w zakresie wypadków przy pracy

Inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 2 064 wypadków przy pracy, zaistniałych w 2018 r. i zgłoszonych do Państwowej Inspekcji Pracy. W wyniku tych zdarzeń poszkodowane zostały 2 224 osoby, w tym 245 poniosło śmierć, a 738 osób doznało ciężkich obrażeń ciała. 

Wśród poszkodowanych śmiertelnie w zbadanych wypadkach przy pracy dominującą grupę stanowiły osoby pracujące w sektorze budowlanym (28,6% poszkodowanych). W następnej kolejności wypadkom śmiertelnym ulegały osoby pracujące w zakładach przemysłowych (21,6%), transportowych i magazynowych (11,4%) oraz zakładach zajmujących się handlem i naprawą (10,2%).

Stan finansowy a bezpieczeństwo pracowników

We wnioskach zawartych w sprawozdaniu PIP podkreśla, iż „poziom kultury bezpieczeństwa jest zwykle proporcjonalny do zaangażowania w sprawy bezpieczeństwa osób z najwyższego kierownictwa. Widać również zależność pomiędzy istniejącym poziomem bezpieczeństwa pracy w zakładzie a sytuacją ekonomiczną pracodawcy. Przy pogarszającej się sytuacji ekonomicznej trudno nawet przy wysokiej kulturze bezpieczeństwa utrzymać wysoki poziom przestrzegania przepisów bhp. Brak środków finansowych wpływa na wstrzymanie zakupów nowych urządzeń, odraczanie remontów, trudności w zatrudnieniu wysokokwalifikowanych pracowników itp.”

„Liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy oraz liczba osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia są elementami wpływającymi na wysokość stawki stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ‑przypomina Jolanta Rybak, Analityk Działu Składek ZUS i Bezpieczeństwa Pracy w Inventage Sp. z. o.o., której celem jest wskazywanie odpowiednich rozwiązań oraz motywowanie pracodawców do ulepszania warunków bezpieczeństwa panujących w miejscu pracy. 

Sankcje z tytułu zaniedbań

Przedstawione w sprawozdaniu uchybienia wykazane w wyniku kontroli warunków pracy skutkowały wydaniem przez inspektorów blisko 30 tys. decyzji, z których ponad 21,6 tys. (72%) nakazywało natychmiastową eliminację bezpośrednich zagrożeń dla życia lub zdrowia pracujących. Wskutek podjętych działań zlikwidowano stwierdzone nieprawidłowości i wynikające z nich zagrożenia, co spowodowało poprawę warunków pracy i wzrost poziomu bezpieczeństwa na budowach. Już w trakcie kontroli, w wyniku realizacji decyzji ustnych wydanych przez inspektorów pracy, usunięto 77% nieprawidłowości związanych z niewłaściwym wykonywaniem prac, w tym zagrażających życiu lub zdrowiu. Uwaga! W związku z rażącymi naruszeniami przepisów bhp, ujawnionymi podczas kolejnych kontroli, inspektorzy pracy skierowali 40 wniosków do ZUS o podwyższenie o 100% składki na ubezpieczenie wypadkowe.

W ramach poprawy warunków bezpieczeństwa Państwowa Inspekcja Pracy zaleca kontynuować działania prewencyjne wśród małych przedsiębiorców celem zwiększenia u nich poczucia odpowiedzialności za życie i zdrowie podległych pracowników oraz kształtowania wysokiej kultury bezpieczeństwa pracy. ⁱ

„Działania PIP efektywnie wpływają na poprawę warunków pracy w przedsiębiorstwach. Spadek wypadków skutkuje wzrostem liczby płatników, dla których stopa procentowa stawki na ubezpieczenie wypadkowe uległa obniżeniu, co wynika z realnej poprawy warunków pracy w przedsiębiorstwach, jednak warto pamiętać, że wydatki poniesione na składkę wypadkową niezmiennie stanowią znaczący wydatek firmy, który jest kosztem stałym” – tłumaczy Pani Jolanta Rybak. „Złożoność elementów składających się na wysokość stawki, nierzadko tworzy pole do powstania nadpłaty z tego tytułu. Jedynie szczegółowa analiza wszystkich czynników może zweryfikować to, czy stopa procentowa składki wypadkowej jest naliczona w sposób prawidłowy lub jest zawyżona. Z mojego doświadczenia wynika, iż duża część przedsiębiorców bezwiednie płaci stawkę wyższą niż wynika to z sytuacji faktycznej, tym samym tracąc pieniądze, które mogliby zainwestować w kolejne działania prewencyjne mające na celu poprawę warunków pracy.”

i^ Artykuł opracowany na podstawie „Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2018 roku”; https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/211637/Sprawozdanie%202018%20r.