Okres pandemii to trudny czas dla wielu przedsiębiorców. Niektóre branże od kilku miesięcy są całkowicie zamrożone, inne zaś borykają się z licznymi problemami. Aby przetrwać, przedsiębiorcy otrzymują od Państwa pomoc w ramach kolejnych tarcz antykryzysowych. Niestety, w tym samym czasie wprowadzane są niekorzystne przepisy, bezpośrednio uderzające w finanse firm.

Przykładem, który to potwierdza jest przygotowany projekt ustawy Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) z dnia 22 stycznia br. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten zakłada zmianę przepisów łącznie w 9‑ciu ustawach, od 1 kwietnia br. Projekt obecnie jest na etapie konsultacji społecznych.

Według MRiPS głównym celem projektu jest uporządkowanie systemu ubezpieczeń społecznych, usprawnienie prowadzonej przez ZUS gospodarki finansowej oraz rozliczeń z płatnikami składek. Jednak przedsiębiorcy są zgodni co do tego, że nowe zapisy ustawy bezpośrednią uderzą w ich finanse.

Jakie zmiany w ZUS są planowane od 1 kwietnia?

Konsultowany obecnie projekt ustawy zakłada m.in. zmianę regulacji dotyczących wypłacania przez ZUS zasiłków i świadczeń. Wskazuje również zmiany w ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, polegające na skróceniu okresu złożenia przez płatnika korekt deklaracji rozliczeniowych do 5 lat wstecz. Dodatkowo nowe przepisy stawiają na jednej szali tzw. wypadek zrównany z kategorią wypadków przy pracy. 

Które przepisy najbardziej obciążą finanse firm?

W projekcie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w ust. 10a do art. 31 umiejętnie dodano zapis, który do minimum ograniczy prawo płatnika do złożenia korekty ZUS IWA. Wprowadzona do projektu ustawy zmiana spowoduje skrócenie do 1 roku okresu, za jaki przedsiębiorcy mogą składać korekty informacji ZUS IWA. Dokument ten, to roczna deklaracja płatnika, wypełniana i przekazywana do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na bazie danych w nim zawartych (dane deklaratywne), ZUS corocznie ustala indywidualną (oddzielnie dla każdego płatnika) stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe. Na tej podstawie płatnicy ustalają kwotę składki na ubezpieczenie wypadkowe za dany miesiąc, jaką muszą uiścić do ZUS.

Wprowadzenie przepisu ust. 10a do art. 31 spowoduje ograniczającą prawa płatników zmianę dla wszystkich przedsiębiorców zatrudniających powyżej 9 osób (mających obowiązek corocznego składania do ZUS informacji ZUS IWA). Zmiana ta będzie skutkować zablokowaniem przedsiębiorstwom możliwości skorygowania dokumentu ZUS IWA za lata przeszłe, a w konsekwencji umożliwi złożenie płatnikowi korekty jedynie za 1 rok wstecz.

Wartym podkreślenia jest fakt, że ustawodawca nie ograniczył działań ZUS w tym zakresie, a co za tym idzie tylko urząd będzie miał prawo do kontrolowania, weryfikowania i stwierdzania nieprawidłowości
w dokumentach przedsiębiorcy, bez żadnego ograniczenia w czasie.

Co prawda, projekt ustawy umożliwi płatnikowi korygowanie innej niż ZUS IWA dokumentacji (np. ZUS DRA, ZUS RSA, ZUS RCA) do 5 lat wstecz, jednak zablokowanie możliwości korygowania IWA przez płatnika tylko do 1 roku wstecz, spowoduje, że w praktyce płatnik nigdy nie będzie miał możliwości korekty dokumentów rozliczeniowych w zakresie ubezpieczenia wypadkowego za lata przeszłe.

Nowe przepisy, które mają wejść od 1 kwietnia br., dotkną wszystkie firmy zatrudniające powyżej 9 osób – czyli prawie 200 tysięcy polskich przedsiębiorstw. Brak możliwości złożenia przez nich korekt informacji ZUS IWA za lata wstecz spowoduje, że w dokumentacji na zawsze pozostaną błędne dane i tym samym wysokość składek na ubezpieczenie wypadkowe będzie nieprawidłowa.

W związku z tym, że ustawa ta obecnie jest konsultowana przez organizacje społeczne, jak również organizacje zrzeszające pracodawców i przedsiębiorstwa, przedsiębiorcy liczą, że zmiana ta nie wejdzie w życie w obecnie zaproponowanym kształcie. Spodziewają się oni zrównania ich praw z prawami ZUS poprzez wydłużenie okresu za jaki będą mogli składać korekty ZUS IWA.

Jolanta Rybak — Analityk
Rafał Jędruchniewicz – Dyrektor

Dział Składek ZUS i Bezpieczeństwa Pracy Inventage Sp. z o.o.