52 tysiące kontroli PIP w 2022 roku – to plan Państwowej Inspekcji Pracy na przyszły rok. Skąd taka liczba? To efekt przeprowadzonej analizy PIP na podstawie doświadczeń zebranych w latach 2020–2021 związanych z pandemią i wydłużeniem czasu trwania czynności kontrolnych z powodu konieczności przestrzegania przez inspektorów pracy zaostrzonego reżimu sanitarnego w kontrolowanych podmiotach.

Kontrolą ma zostać objętych blisko 30 tys. podmiotów, w tym pracodawców i przedsiębiorców, pracowników, rolników indywidualnych, uczniów, studentów i innych.

Kluczowymi zdaniami inspekcji na lata 2022–2024 będą działania kontrolno-nadzorcze związane 
z kontrolą podmiotów o wysokiej wypadkowości oraz występowaniu zagrożeń na stanowiskach pracy, jak również egzekwowaniem zmieniającego się prawa pracy, zgodnie z trzema strategiami:

? Strategia kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego. 

? Strategia kontroli zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy. 

? Strategia wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy. 

W ramach realizacji zadań dotyczących pierwszej strategii, w związku ze wzrostem liczby firm budowlanych, w kolejnych trzech latach, PIP planuje kampanię prewencyjno-kontrolną nakierowaną na tę właśnie branżę. Kontrole pod hasłem „Budowa. STOP wypadkom!” będą miały na celu zwiększenie skuteczności oddziaływania inspekcji w zakresie podejmowanych działań kontrolno-nadzorczych w podmiotach realizujących prace budowlane. Celem będzie podnoszenie standardów ochrony pracy w szczególności w przypadku koordynacji pracy kilku podmiotów na jednym placu budowy oraz przy pracach na wysokości, przy wykopach oraz związanych z obsługą maszyn.

W ramach drugiej wymienionej strategii, kontrole nakierowane będą na podmioty zatrudniające pracowników na stanowiskach, na których występują zagrożenia chemicznymi czynnikami środowiska pracy. Pracodawcy zostaną skontrolowani w aspekcie wypełniania przez nich obowiązków nałożonych przez unijne rozporządzenia dotyczące chemikaliów, tj. REACH — związane z regułami dotyczącymi stosowania chemikaliów, poprzez ich rejestrację i ocenę oraz udzielanie zezwoleń i wprowadzanie ograniczeń obrotu, oraz CLP — rozporządzenie wprowadzające w UE nowy system klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Inspekcja zwróci uwagę na procesy, w których wykorzystywane są czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.

Ponadto, przez kolejne 3 lata wzmożoną kontrolą PIP obejmie również zakłady pracy, w których występuje wyższa liczba wypadków oraz coraz więcej stanowisk pracy narażonych jest na niebezpieczne i szkodliwe czynniki związane ze środowiskiem pracy. Tego typu nadzór jak również działania doradcze ze strony inspekcji dotyczyć będą różnych branż.

Utrzymujący się stan epidemii to dodatkowe obowiązki nie tylko dla pracodawców, ale również dla Państwowej Inspekcji Pracy. Kontrola będzie zatem sprawdzała przestrzeganie zapisów uwzględnionych w Tarczy Antykryzysowej w zakresie prawnej ochrony pracy, jak również stosowanie się pracodawców do przepisów mających na celu ograniczenie narażenia na zakażenie wirusem SARS-CoV‑2 w zakładach pracy. Działania inspekcji oparte będą m.in. na weryfikacji spełnienia ustawowego obowiązku utrzymania zatrudnienia pracowników w okresie, na który zostało przyznane przedsiębiorcy dofinansowanie. 

Tak jak w latach ubiegłych, kontrolowane będą również podmioty rażąco naruszające prawa pracowników. Kontrole obejmą kwestie związane ze składanymi do inspekcji skargami – dotyczącymi ewidencji i rozliczania czasu pracy, wypłaty wynagrodzeń oraz innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, jak również prawidłowością zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych oraz dotyczące zwalczania nielegalnego zatrudnienia zarówno dla obywateli polskich, jak i cudzoziemców z tzw. krajów trzecich. Część prowadzonych czynności kontrolnych realizowana zostanie w porozumieniu z innymi instytucjami – takimi jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Urzędy Skarbowe czy też w ścisłej współpracy z urzędami wojewódzkimi i powiatowymi urzędami pracy.

Jak podkreśla PIP, celem zaplanowanych działań oraz kontroli będzie długofalowe ukierunkowanie pracodawców do poprawy warunków pracy w prowadzonych przez nich zakładach, jak również prowadzenie kampanii o charakterze doradczo-prewencyjnym oraz informacyjno-edukacyjnym dla pracowników i pracodawców, oraz uczniów i studentów w placówkach oświatowych.

Jolanta Rybak-Kukowska
Główny Specjalista
Dział Składek ZUS i Bezpieczeństwa Pracy