Warszawa 22 maja 2020 r.

Z uwagi na dotykające wszystkich obostrzenia związane z sytuacją epidemiologiczną samorządy mają nowe uprawnienia m.in. do udzielania przedsiębiorcom odroczeń i umorzeń w podatkach lokalnych. Wsparcie takie ze strony organów samorządowych wymagają jednak podjęcia stosownych uchwał a czasem nawet modyfikacji systemów informatycznych służących do prowadzenia ewidencji podatkowej, co nie zawsze zapewnia przedsiębiorcom uzyskanie szybkiej i odczuwalnej pomocy. 

Dodatkowe uprawnienia samorządów wynikają ze specustawy z 31 marca 2020 r., zwanej Tarczą 1.0 (Dz.U. z 2020 r. poz. 568) i są konsekwencją rozporządzeń Ministra Zdrowia z 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego oraz z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii. 

Trzeba jednak pamiętać, że nie chodzi o pomoc dla wszystkich przedsiębiorców, lecz tylko dla tych, których płynność finansowa uległa pogorszeniu „w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19”. Na podstawę art. 15p i 15q Specustawy Tarcza 1.0 przedsiębiorcy tacy mogą liczyć na: 

• zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej za część roku 2020;
• przedłużenia terminów płatności rat podatku od nieruchomości należnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r., ale nie dłużej niż do dnia 30 września 2020 r.

W obu przypadkach wsparcie wymaga podjęcia przez radę gminy lub miasta odpowiedniej uchwały, nie jest to wiec pomoc automatyczna i powszechna. Warto również zauważyć, że zwolnienie dotyczy tylko nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie obejmuje więc m.in. budynków związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, a więc np. budynków szpitali zakaźnych. To zadziwiające w dobie panującej pandemii, gdyż dla wielu podmiotów medycznych obciążenia podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości to niemały koszt, który w skali roku dla największych jednostek szpitalnych przekracza milion złotych podatku w skali roku. 

W przypadku podjęcia stosownej uchwały przez radę gminy lub miasta przedsiębiorca, który chciałby skorzystać z takiego zwolnienia, na szczęście nie musi wypełniać dodatkowego wniosku, co mogłoby nastręczać dodatkowych problemów i potencjalnie przedłużać uzyskanie wsparcia przez firmy w trudnej sytuacji. Wystarczy złożyć korektę zeznania podatkowego lub informacji na podatek od nieruchomości. Natomiast przy odroczeniu terminu płatności rat podatkowych nie trzeba podejmować żadnych dodatkowych działań, gdyż przedłużenie terminu płatności obowiązuje z mocy prawa. 

Wśród zbadanych przez Inventage wszystkich szesnastu stolicach województw dokładnie połowa, a więc 8 samorządów mogło pochwalić się podjęciem na dzień 15 maja br. uchwał w sprawie zwolnień podatkowych lub odroczeń płatności rat podatku. W pierwszej chwili może to dziwić. Trzeba jednak mieć na uwadze, że nie oznacza to wcale, iż pozostałe miasta pomocy nie udzielają. Wszystkie samorządy mogą to bowiem robić i robią na podstawie dotychczasowych przepisów bez konieczności podjęcia specjalnych uchwał. 

Bowiem na podstawie art. 67a ustawy Ordynacja podatkowa organ podatkowy może na wniosek podatnika: 

• odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
• odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę;
• umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Do wniosku przedsiębiorca powinien dołączyć wszelkie dowody obrazujące swoją sytuację majątkowo-finansową z ostatnich miesięcy oraz informację o otrzymanej wcześniej pomocy publicznej. 

Taka pomoc ma charakter indywidualny i udzielana jest wyjątkowo na uzasadniony wniosek podatnika. Ponadto stanowi ona formę pomocy publicznej, w tym pomoc de minimis. Musi być to zatem pomoc o małych rozmiarach, która nie naruszy lub nie zagrozi naruszeniem konkurencji. Zgodnie z przepisami pomoc w ramach de minimis nie może przekroczyć wysokości 200 tys. euro w ciągu trzech kolejnych lat. Dlatego przedsiębiorcy, który w minionych 3 latach wykorzystali ten limit, nie mogą liczyć na dodatkową pomoc z tego mechanizmu wsparcia. 

Niezależnie od przedstawionych form pomocy publicznej zawsze warto dokonać okresowego przeglądu swoich nieruchomości i sprawdzić, czy na pewno dotychczas deklarowany podatek od nieruchomości wykazywany był we właściwej wysokości. Z doświadczeń Inventage wynika, że najczęstszą nieprawidłowością jest deklarowanie do opodatkowania zbyt dużej liczby budowli oraz zawyżanie przez przedsiębiorców powierzchni użytkowej budynków.